Obserwator Okulus (Oki)
Obserwator Okulus – znany naprzemiennie, przez Starożytnych z imienia, jako Okulus, przez ludzi późniejszych (czyli z bieżącej ery, głównie przez lud Oświeconych), jako Obserwator lub Wędrowiec z Gór Podniebnych, jeden z „Czwórki, która Powróciła”, Starożytny, doradca Wielkiego Guru w Sikarze, dziedzic Kryształu Mądrości i krzewiciel wiedzy o czasach dawnych.
Okulus pochodził z ludu zamieszkującego Ronę za czasów Dorromerona. Wiadomo, że miał dwie siostry, jedną starszą i jedną młodszą, jednakże ich imiona i historia nie zachowały się w pamięci Rony poza jednym faktem. Mianowicie, że członkini I Oddziału Legendarnych – Panako, miała być wnuczką jednej z jego sióstr.
Podczas ogólnej rozpaczy zaistniałej w czasie zniszczenia Kryształu Wiecznej Mocy czyli tym samym utracie długowieczności przez ludzi zamieszkujących Ronę w tamtym czasie, Okulus znalazł się wśród czteroosobowej wyprawy mającej na celu powrót do najstarszego z ludzi i odczytania tzw. Słowa Stworzyciela by zapobiec masowej zagładzie. Tę wyprawę później nazwano „Czwórką, która Powróciła”, a należeli do niej: Eller-Ris jako jej dowódca, Straszliwy Norigon, Davorka i właśnie Okulus. Jednak, gdy tylko przybyli do najstarszego, Dorromeron przekazał im cząstki zniszczonego kryształu, by ich czwórka, oraz jego córka – Vivienne (Żyworódka) stali się żywymi świadkami spełniających się słów najstarszego oraz końca magii w Ronie. Na wieść o tym, że nie będzie im dana pomoc członkowie wyprawy załamali się, a Straszliwy Norgion rzucił się w furii na Dorromerona. Okulus pragnął go powstrzymać, by rozwiązać konflikt pokojowo, ale Eller-Ris go powstrzymał i tak Norigon udusił najstarszego, na co Okulus mógł jedynie patrzeć.
W późniejszym czasie, gdy Norigon zgubił własny Kryształ w podziemiach Środka, wówczas Okulus wraz ze swymi uczniami zapieczentował podziemne korytarze własnym Kryształem, by tak uwięzić tego, który mógłby stać się zagładą całej Rony. Później ci sami uczniowie wybudowali mury otaczające dawną posiadłość Dorromerona, co działo się w III wieku erellańskim przed powstaniem Miasta bez Nazwy.
Przez całe stulecia Okulus przyjął postawę biernego obserwatora, chcąc pozostać w ukryciu przed światem. Bacznie przyglądał się wydarzeniom w Ronie ze swojej kryjówki wysoko w Górach Podniebnych. Nawet wśród ludu, który niebawem stał się Oświeconymi z Pahadan Ukalo mało był znany. Jednakże ci, którzy szukali mądrości i wiedzy na temat świata starożytnych, mieli szansę go odnaleźć, a ten udzielał tychże swoim uczniom. Przez tych niewielu zwany był po prostu Obserwatorem. W tym czasie też zaczął się niewielki kult jego osoby, jako patrona odwiecznej harmonii i pokoju, miłośnika natury, filozofa, myśliciela, ale też wszechwidzącego, przed którym nie ukryje się żadna tajemnica. Widząc jednak wszystko to co spotykało Ronę, pozostawał wierny. Sam bowiem uważał, że taka właśnie byłaby wola Stworzyciela, by ludzie Rony sami odkryli swoje powołanie i znaleźli sposób na powrót do stanu pierwotnej harmonii. Dzięki niemu też zachowała się w Ronie wiedza o Dorromeronie i „Czwórce, która Powróciła”. Zaś samo istnienie Kryształów szybko popadło w zapomnienie i stało się tylko przedmiotem legend przytaczanych niekiedy przez uczonych i czarodziejów. Nikt natomiast nie miał dowodu na ich istnienie, aż do czasów Legendarnych (VI wiek) i późniejszych.
Zainspirowany postacią Nelesa, który w jego mniemaniu miałby być odpowiedzią ludzkości na zmierzający ku zagładzie los Rony, zszedł wreszcie z swojej siedziby w Górach i dołączył do niego jako nowy towarzysz nigdy nie ujawniając kim jest tak naprawdę. Neles jednak miał co do niego podejrzenia, gdyż sam przez pewien czas poszukiwał „Wędrowca z Gór Podniebnych”. Ani jeden ani drugi jednak nie poruszyli tego tematu aż do momentu śmierci Nelesa. W tym czasie po kilku latach namysłu, Okulus zdecydował się wreszcie na działanie. Będąc silnie zainspirowanym postacią Nelesa i jego „opowieścią” o bohaterach Rony, którzy sami mieliby stać się przykładem na jej uratowanie ze szponów bezwzględnego losu, który miał nastąpić wkrótce. Okulus postanowił dokończyć dzieło Nelesa. Żeby jednak to uczynić, musiał wyzbyć się swojej natury wiecznego obserwatora, a tym samym wyrzec się swojego Kryształu, który z tejże natury czerpał. Stworzył więc nowego siebie, wolnego od dawnych przyzwyczajeń, niezależnego od Kryształu i zdecydowanie nie długowiecznego. Pod imieniem Oki postanowił wspomóc bohaterów Rony w jej ratunku.
W tym też czasie spotkał pielgrzymującą w góry Mel, która zatrzymała się u niego na jakiś czas. Stosunkowo niedługo ta dwójka wzięła ślub i doczekali się nawet dziecka: pół dzikiej, pół oświeconej córki imieniem Jana. Mel podzieliła się z Okim swoją pracą na temat zielonej magii i odtworzenia Kryształu Życia, czym zaskoczyła zupełnie Okiego, który sądził do tej pory, że bez jednego z kryształów Ronę czeka niechybna zagłada. Teraz zaś była nadzieja. Oki natomiast podzielił się z Mel mądrością wieków.
Schodząc do Erellanu, Oki wszedł szybko w łaski króla Jazona i zyskał tytuł wpierw królewskiego skryby, później doradcy, a w końcu namiestinka, co łącznie trwało niecały rok. Oki przez cały czas aktywnie pracował nad odnalezieniem Jarindy będącego w posiadaniu pergaminu ze Słowem Stworzyciela. Jako dowód swojego oddania królestwu przekazał również Kryształ Mądrości do Gildii Czarodziejów, jako „dar od Obserwatora”. Legendarni jednak nie darzyli go zaufaniem, aż do czasu, w którym doszło do ich konfrontacji, gdzie Jarinda podzielił się ze wszystkimi treścią pergaminu. Od tej pory zaczęłi wspólnie pracować nad strategią obrony Erellanu przed ostatnim z „Czwórki, która powróciła”, czyli Eller-Risem.
Obserwator w wierzeniach Rończyków
Starożytny myśliciel zatarł się w pamięci Rończyków, a obecny jest jedynie w tradycjach ludu Oświeconych. Jest uosobieniem mądrości i wiedzy. Tym, który wyrzekł się własnego działania i woli na rzecz oddania inicjatywy śmiertelnikom, mieszkańcom Rony. Sam zaś będzie stał i obserwował wszystko pogodzony z biegiem wydarzeń. Jest najbardziej tajemniczy i najmniej znany z wszystkich starożytnych. Niektórzy oświeceni i mistycy powiadają, że nowy namiestnik Erellanu – Okulus, jest jego posłańcem ze względu na fakt, że przyniósł z gór podniebnych Kryształ Mądrości należący do Obserwatora, będący źródłem „niebieskiej” magii i oddał go w posiadanie gildii czarodziejów. Symbolem Obserwatora będzie oko, ale też laska, kryształ i luneta. Będzie on patronem mędrców, myślicieli, filozofów, historyków, kronikarzy, pisarzy, zwiadowców i mówców. Do niego Oświeceni będą wołać o pomoc w trudnych chwilach a Mistycy o natchnienie.
Na grze terenowej w postać Okiego, czyli nowego wcielenia Okulusa wciela się Kuba.